Odbudowa zęba to zabieg pozwalający na przywrócenie jego funkcji oraz estetyki. Jest stosowana w przypadku uszkodzeń mechanicznych, zaawansowanej próchnicy lub po leczeniu kanałowym. W artykule przedstawiono kluczowe informacje, które pomogą zrozumieć proces odbudowy zęba.
Wskazania do odbudowy zęba
Decyzja o konieczności odbudowy zęba podejmowana jest w kilku konkretnych sytuacjach klinicznych. Głównym wskazaniem jest znaczne uszkodzenie korony zęba spowodowane zaawansowanym procesem próchnicowym, który niszczy jego strukturę. Innym powodem są urazy mechaniczne, takie jak złamania lub pęknięcia, które naruszają integralność zęba i mogą prowadzić do dalszych powikłań.
Odbudowa zęba jest również niezbędna po leczeniu endodontycznym, czyli kanałowym. Ząb po takim zabiegu staje się bardziej kruchy i podatny na złamania, dlatego wymaga wzmocnienia. Zabieg ten przeprowadza się także ze względów estetycznych, aby poprawić kształt, wielkość lub kolor zęba, który odbiega od reszty uzębienia.
Odbudowa zęba kompozytem
Najczęściej stosowaną metodą jest bezpośrednia odbudowa zęba materiałem kompozytowym. To technika pozwalająca na odtworzenie brakujących tkanek podczas jednej wizyty w gabinecie. Procedura polega na nałożeniu na ząb specjalnej, plastycznej żywicy kompozytowej, a następnie jej precyzyjnym wymodelowaniu w celu odtworzenia anatomicznego kształtu. Każda warstwa materiału jest utwardzana za pomocą lampy polimeryzacyjnej. Zaletą tej metody jest jej minimalna inwazyjność, ponieważ wymaga oszczędnego preparowania tkanek zęba. Materiały kompozytowe dostępne są w szerokiej gamie kolorystycznej, co umożliwia idealne dopasowanie barwy wypełnienia do naturalnego koloru zębów pacjenta, zapewniając wysoki efekt estetyczny.
Odbudowa zęba na włóknie szklanym
W przypadku znacznego zniszczenia korony zęba, szczególnie po leczeniu kanałowym, standardowe wypełnienie może okazać się niewystarczające. Wówczas stosuje się odbudowę zęba z wykorzystaniem wkładu z włókna szklanego. Taki wkład jest cementowany w kanale korzeniowym, co stanowi solidny fundament dla dalszej rekonstrukcji. Jego głównym zadaniem jest wzmocnienie struktury korzenia i zapewnienie stabilności dla części koronowej. Wkłady z włókna szklanego mają elastyczność zbliżoną do naturalnej zębiny, co zmniejsza ryzyko pęknięcia korzenia. Są również przezierne, dzięki czemu nie powodują przebarwień, co ma kluczowe znaczenie w przypadku odbudowy zębów przednich. Na tak przygotowanym filarze można następnie wykonać odbudowę kompozytową lub osadzić koronę protetyczną.
Korony i mosty protetyczne
Gdy uszkodzenie zęba jest na tyle rozległe, że nie można zastosować wypełnienia ani wkładu, najlepszym rozwiązaniem staje się korona protetyczna. Jest to rodzaj „czapeczki” nakładanej na oszlifowany ząb, która całkowicie odtwarza jego wygląd, kształt i funkcję. Korony wykonuje się z różnych materiałów, takich jak porcelana, cyrkon czy stopy metali licowane porcelaną, co pozwala na osiągnięcie doskonałych efektów estetycznych. Z kolei w sytuacji braku jednego lub kilku zębów stosuje się mosty protetyczne. Most jest uzupełnieniem stałym, składającym się z połączonych ze sobą koron, które są osadzane na zębach filarowych sąsiadujących z luką. W ten sposób odtwarzana jest ciągłość łuku zębowego, co zapobiega przemieszczaniu się pozostałych zębów.
Inlay, onlay, overlay – co to jest?
Inlay, onlay i overlay to wkłady koronowe stanowiące alternatywę dla tradycyjnych wypełnień i koron. Są to precyzyjne uzupełnienia protetyczne, wykonywane w laboratorium na podstawie wycisku pobranego od pacjenta. Inlay odtwarza część powierzchni żującej zęba, nie obejmując guzków. Onlay jest bardziej rozległy i pokrywa jeden lub kilka guzków zęba. Overlay natomiast rekonstruuje całą powierzchnię żującą. Wykonuje się je z materiałów o wysokiej wytrzymałości, takich jak porcelana, kompozyt lub złoto. Ich przewagą nad standardowymi wypełnieniami jest wyjątkowa trwałość, szczelność brzeżna oraz możliwość idealnego odtworzenia punktów stycznych między zębami, co chroni dziąsła przed podrażnieniami.
Trwałość i pielęgnacja odbudowanego zęba
Żywotność odbudowanego zęba zależy od wielu czynników, w tym od zastosowanej metody, jakości materiałów oraz higieny jamy ustnej pacjenta. Niezależnie od wybranej techniki odbudowy zęba, kluczowe jest utrzymanie nienagannej czystości. Należy regularnie i dokładnie szczotkować zęby, używać nici dentystycznej do czyszczenia przestrzeni międzyzębowych oraz płynów do płukania jamy ustnej. Równie ważne są regularne wizyty kontrolne w gabinecie stomatologicznym, co najmniej raz na pół roku. Stomatolog podczas takiej wizyty ocenia stan odbudowy, jej szczelność oraz kondycję otaczających tkanek. Należy także unikać nawyków, które mogłyby uszkodzić rekonstrukcję, takich jak nagryzanie bardzo twardych przedmiotów.